KARKONOSZE

  Nazwa „Karkonosze” ma długi rodowód. W zbliżonym do dzisiejszego „Korkonotoi” jest już na mapie greckiego geografa Ptolemeusza w II w n.e. Nazwa prawdopodobnie wywodzi się z prastarego pierwiastka "Kar", oznaczającego kamień lub górę (np. Karpaty). Czesi od dawna używają nazwy Krkonose. W użyciu były też nazwy Montes Niviferi (Góry Śnieżne), lub Gigantei (Góry Olbrzymie) - w języku niemieckim Schneegebirge bądź Riesengebirge. W polskich opisach podróżniczych VIII - XIX w. używana jest zarówno nazwa Karkonosze (K. Ujejski, 1847 r.) jak i Góry Olbrzymie (W. Pol, 1847 r.). W wydanym w Warszawie w 1867 roku Atlasie Geograficznym J. Herknera użyto nazwy Góry Olbrzymie. Karkonosze stanowią największy i najwyższy masyw górski w obrębie Sudetów, zajmując wraz z południowym Podgórzem (Podkrkonosi) obszar ok. 800 km2. Obszar właściwych Karkonoszy zajmuje 617 km2, z czego w Polsce leży 177 km2. (28%). Długość całego masywu z pn.-zach. na pd.-wsch. wynosi 36 km, a szerokość z pn. na pd. sięga 20 km. Ponad zrównaną powierzchnią grzbietu (1350 - 1450 m n.p.m.) wznoszą się twardzielowe wzniesienia, będące kulminacją pasma: Śnieżka (1602 m n.p.m.), Wielki Szyszak (1509 m n.p.m.). Strona czeska jest większa i ma bardziej rozbudowany system grzbietów. Granica państwowa biegnie głównym wododziałowym grzbietem. Na zachodzie Przełęcz Szklarska (886 m) oraz doliny Kamiennej, Mielnicy, Mumlawy i Izery oddzielają Karkonosze od Gór Izerskich. Na wschodzie Przełęcz Lubawska (516 m) oddziela Karkonosze od Vranich i Javorich hor i obiżenia Broumova. Północna granica Karkonoszy jest bardzo wyraźna. Tworzy ją morfologiczna krawędź Pogórza Karkonoskiego na linii Piechowice - Sobieszów - Sosnówka Dolna - Kowary. Granicę południową, najmniej wyraźną można poprowadzić wzdłuż linii: Jilemnice - Wrchlabi - Mlade Buky.

W obrębie Karkonoszy wyróżnia się: Pogórze Karkonoskie, Grzbiet Śląski, Grzbiet Czarny, Grzbiet Kowarski, Grzbiet Lasocki, Grzbiet Czeski, Grzbiety Południowe i Podgórze Karkonoskie. Karkonosze są najbardziej wietrznym obszarem w Polsce. Przeważają tu wiatry pd.-zach., pd. i pn.-zach., nierzadko osiągające prędkość huraganu (30-50 m/s), częste są wiatry fenowe ( w Tatrach zwane halnymi ); występują średnio 130 dni w roku, najczęściej jesienią i latem. Wiejące od południa wiatry fenowe podwyższają temperaturę w niższych partiach gór, obniżają wilgotność powietrza, redukują zanieczyszczenie atmosfery i zmniejszają zachmurzenie. Częstym zjawiskiem w szczytowych partiach Karkonoszy jest mgła. W 1961 roku zanotowano 261 dni z mgłą, z czego 71 dni trwała ona bez przerwy całą dobę. W rekordowym pod tym względem 1941 roku było aż 336 dni z mgłą!

Karkonoski Park Narodowy
KPN powstał w 1959 roku. Zajmuje obszar 5564 ha i rozciąga się od Mumlawskiego Wierchu na zachodzie po przełęcz Okraj na wschodzie. Trzon KPN stanowi główny grzbiet Karkonoszy, przede wszystkim w strefie górnoreglowej i subalpejskiej. Ponadto w skład Parku wchodzą dwie enklawy: Wodospad Szklarka i Chojnik.

Szata roślinna w Karkonoszach
Jest typowa dla sfery umiarkowanej, wzbogacona jest przez relikty epoki lodowej i relikty alpejskie, do których należą m.in.: gnidosz sudecki, malina moroszka, wierzba lapońska, wełnianeczka alpejska, śledziennica naprzeciwlistna, wszewłoga górska, kuklik górski i wiele innych. Wśród roślin, których zasięg nie wykracza poza obszar Karkonoszy wyróżnić należy: jarzębinę sudecką, dzwonek karkonoski, skalnicę śnieżną.
W Karkonoszach występują 4 strefy roślinności: regiel dolny i górny, strefa subalpejska i alpejska.

Fauna Karkonoszy
Została silnie zubożona przez działalność człowieka. Wytępiono zupełnie niedźwiedzie, żbiki, orły przednie i puchacze. Obecnie powszechnie występują: dziki, jelenie, sarny, muflony, borsuki, lisy, kuny, łasice, tchórze, wiewiórki i ryjówki górskie (jedyny przedstawiciel alpejskiej fauny wśród ssaków Karkonoszy). Z ptaków typowo wysokogórskich występują: drozd obrożny, płochacz halny i świergotek. Do ptaków drapieżnych zalicza się m.in. myszołowa, kanię, krogulca, jarzębia rzadziej sokoła wędrownego.